یکی از سوالات پرتکرار شما مخاطبان ارجمند از مجموعه ما چه در فضای مجازی و چه در فروشگاه ما، این بود که کدام مقتل را بخوانیم؟ همچنین داشتن یک سیر مطالعاتی در حوزه عاشورا و مطالعات عاشورایی همواره یکی از دغدغه‌های مخاطبان بوده است. برای همین از جناب سعید طاووسی‌مسرور فارغ‌التحصیل دکتری تاریخ اسلام از دانشگاه تهران و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی درخواست کردیم تا در ایام ماه محرم میهمان فروشگاه ما باشند و در قالب یک فایل ویدئویی پاسخی دقیق، علمی، مختصر و راهگشا به این پرسش شما ارجمندان بدهند.
متن پیاده شده این ویدئو را می توانید در ادامه از نظر بگذرانید.
«عرض سلام و ادب و عرض تعزیت و تسلیت به مناسبت ایام عزاداری سالار شهیدان؛ یکی از مسائل مهم در مطالعه این است که کتاب مناسب خود را پیدا کنیم. این قضیه در مطالعات عاشورایی و هرگونه مطالعه درباره شخصیت امام حسین(ع) و واقعه عاشورا هم صادق است.
خوشبختانه در روزگاری زندگی می‌کنیم که تنوع در این قضیه بسیار بالاست و انواع و اقسام کتاب‌ها وجود دارد. یک کتابی که خواندن آن برای هر کسی می‌تواند جذاب باشد کتاب سخنان حسین ابن علی(ع) از مدینه تا کربلا نوشته مرحوم شیخ محمدصادق نجمی است. چه چیزی از این بهتر که بدانیم خود امام حسین (ع) درباره حرکت خود چه گفته‌اند، در روز عاشورا چه خطبه‌ای خواندند و همچنین در طول مسیر چه صحبت‌هایی داشتند. حسن کتاب به این است که ترتیب تاریخی دارد و مستند است و ترجمه، شرح و توضیح خطبه‌ها و بیانات را ارائه داده ولیکن ممکن است بگوئیم ما دوست داریم یک مقتل بخوانیم و سیر واقعه عاشورا را از ابتدا تا انتها داشته باشیم.
یک پیشنهادی که می‌توانم داشته باشم مقتل ابومخنف به عنوان یکی از قدیمی‌ترین مقتل‌های برجای مانده است. این مقتل به اندازه‌ای مفصل نیست که شما را خسته کند و حسن در این است که به واقعه بسیار نزدیک بوده است.
از کتاب مقتل ابومخنف یک ترجمه از آقای محمدصادق روحانی موجود است که می توان مراجعه کرد و یک ترجمه هم آقای حجت الله جودکی انجام دادند که قدری با هم در انتخاب روایات متفاوت هستند اما اگر کسی بخواهد مقتل خوانی را ادامه دهد
در این مسیر یکی از مقاتل مشهور و جذابی که وجود دارد و آن به جهت اختصار می‌تواند موضوعیت داشته باشد لهوف است که از این کتاب ترجمه‌های مختلفی وجود دارد. ترجمه‌ای که من توصیه می‌کنم از کتاب لهوف ترجمه مرحوم سید احمد فرهی زنجانی است که به صورت مقابله با اصل عربی چاپ شده است. اگر کسی بخواهد در این باره متن تحقیقی داشته باشد و مطالعه دقیق‌تری انجام دهد تصحیحی را که آقای مصطفی صادقی از لهوف همراه با ترجمه انجام داده است، پیشنهاد می‌کنم.
اگر کسی خواست مقتل مفصل‌تری بخواند، در بین مقاتل موجود کدام کتاب مناسب است؟ یکی از بهترین کتاب‌هایی که در این باره وجود دارد کتاب نَفَسُ المَهْموم شیخ عباس قمی است که دو ترجمه از آن موجود است که یکی ترجمه مرحوم میرزای شعرانی با عنوان دمع السجوم است که قدری ادبیات آن نسبت به زمان ما قدیمی‌تر و به ادبیات قاجاری نزدیک است. پیشنهاد می‌کنم اگر علاقه به خواندن این نوع ادبیات دارید و حوصله خواندن کل کتاب را ندارید کتاب آه یاسین حجازی را مورد مطالعه قرار دهید که ویرایشی جدید از همین ترجمه است اما ترجمه‌ای که من برای مخاطب عام بهتر می‌دانم، ترجمه مرحوم کمره‌ای است که کتاب در کربلا چه گذشت نام دارد و دارای محاسنی است از جمله این که اشعار عربی را به شعر فارسی درآورده است و قاب‌های توضیحی برای استفاده بیشتر از مقتل دارد.
اگر کسی بخواهد بگوید من این مقاتل تالیفی گذشتگان را نمی‌خواهم و کتاب به روز را که حاصل پژوهش تاریخی باشد، می‌خواهم مطالعه کنم و مختصر هم باشد، مقتل سیدالشهداء(ع) اثر استاد یوسفی غروی را پیشنهاد می‌کنم. اگر بگویید من کتاب مقتل مفصلی می‌خواهم که با همین شکل تدوین شده باشد یعنی به شیوه پژوهشی باشد، دو کتاب را می‌توانم معرفی کنم که یکی کتاب مقتل جامع نوشته استاد مهدی پیشوایی و تیم همراه ایشان است و دیگری کتاب شهادت‌نامه امام حسین (ع) نوشته آقای ری‌شهری و همکاران ایشان است.
اگر کسی بخواهد هم مقتل خوانده باشد و هم تحلیل در کنار آن دیده باشد کتاب تاملی در نهضت عاشورا از استاد رسول جعفریان را پیشنهاد می‌کنم که ویرایش جدید آن قدری مفصل شده و حجم آن به حدود 700 صفحه رسیده است. اگر کسی تحلیل مختصرتری را محل نیاز خود بداند کتاب عاشورا چگونه، چرا؟ از حجت‌الاسلام جاودان و یا کتاب مقتل امام حسین(ع) که درس‌های استاد آقای جاودان، جناب آسید مرتضی عسگری است و توسط حاج آقای جاودان آماده شده را پیشنهاد می‌کنم.
از کتاب‌هایی که در این حوزه توسط بزرگان در گذشته نوشته شده نباید غافل شد. هنوز یکی از بهترین و خواندنی‌ترین تحلیل‌ها کتاب حماسه حسینی استاد مطهری است که می‌توان بدان رجوع کرد. اگر کسی علاقه دارد نظرات مختلف درباره قیام عاشورا را یکجا داشته باشد و ببیند چه تحلیلی از این قیام شده است، کتاب عاشوراشناسی آقای محمد اسفندیاری را معرفی می‌کنم که برای آشنایی با نظرات مختلف است اما به درد کسی می‌خورد که در این وادی باشد و کتاب‌هایی همچون حماسه حسینی را قبل از این خوانده باشد یا کتاب‌هایی که در این راستا ایشان نوشته است مثل کتاب حقیقت عاشورا از آقای اسفندیاری یا کتاب از عاشورای حسین تا عاشورا شیعه که خلاصه همه مباحث ایشان است. مطالعات عاشورایی به مقتل خوانی و خواندن تحلیل ها و نظرات درباره عاشورا بسنده نمی‌شود.
یکی از مسائلی که در این زمینه با آن مواجه هستیم آئین‌های عاشورایی و مقوله عزاداری است. در این زمینه کتابی که می‌توانم معرفی کنم کتاب فرهنگ سوگ شیعی به سرویراستاری محسن حسام مظاهری است که در واقع بالغ بر 200 مدخل در مورد واعظان، روضه‌خوانان، آئین‌ها، مجالس و آنچه به عزاداری عاشورا مربوط می‌شود، گردآوری کرده است.
امیدوارم ماه محرم و ماه صفر فرصتی برای مطالعات حسینی باشد. والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته.»
