حکایت کودکی شمس است و ترک خانواده، جابه جایی و یک جا نماندن، بستگی با مشایخ هم روزگار و گسستگی از آنان، و سرانجام برخورد و آمیختن او با مولانا. حکایت کیمیایی است که بر مولانای واعظ و فقیه می ریزد و از او عارف و شاعر می آفریند. حکایت ربودن مولانا از «چنگال قومی ناهموار» و ستیز با آنان است، حکایت طالبی است که مطلوب می شود. حکایت دعوی «بزرگ تر، بلند تر، بلند تر، بلند تر» کردن است. شمس از مولانای «خام» شاعری «پخته» می سازد و به این بسنده نمی کند. قونیه را ترک می گوید تا مولانا را به «آتش» کشد، شمس می رود، مولانا نی نیستان می شود، خود شمس می شود و از جدایی ها حکایت می کند. پس از عارف جان سوخته و در جست و جوی مولانا نهال تجدد این بار بر اساس مقالات شمس تبریزی، تقویم شمس را با کلام خود او می نویسد.
