کتاب منهای فقر اثر محمدرضا حکیمی فریاد یک جمله است: «جامعه و حکومت در تراز اسلامی، بدون فقر است.» بنابر آیات قرآنی و احادیث روشن و صریح و معتبر، هر حاکمیتی جامعه را و خانوارها را به منهای فقر نرسانده باشد، اسلامی نیست. «و اگر ارزشی پدید آورده باشند، در عین اینکه آن ارزش‌ها (اگر ارزش باشند) اهمیت خود را دارند، اما هرگز ارزش اصلی و درجه اول نیستند.» (ص 41 و 42) فقر مفهومی است که دامنه معنایی آن مبسوط‌تر از حوزه اقتصادی شده و در عرصه‌های دیگر مانند فرهنگی و اجتماعی ورود پیدا کرده است، اما معنای اراده شده از فقر در این نوشتار و کتاب منهای فقر، منحصر در فقر اقتصادی است. برای تهیه کتاب منهای فقر می‌توانید به سایت کتاب ابر مراجعه نمایید.
کتاب «منهای فقر» برگرفته از مجموعه آثار علامه محمدرضا حکیمی، به همت مرتضی کیا، در 12 فصل و با عناوین اسلام و جامعه منهای فقر، اسلام و جامعه منهای تکثر و اسراف، اسلام و هشدار در آخرالزمان، اسلام و حدود مال مشروع، اسلام و تعالیم دین از زبان بزرگان در باب اموال، جنگ فقر و غنا، زکات باطنی، امکانات محرومین، ارتفاعات نهج البلاغه، کاربزرگ و انفاق و ادای حق مال و ثروت از سوی انتشارات علمی و فرهنگی الحیاة منتشر شده است.
کتاب حاضر، مجموعه ای از کتب تالیف شده از علامه حکیمی در خصوص موضوعات اقتصادی در اسلام و نحوه مواجهه پیشوایان دینی با موضوع فقر است، بر این اساس عنوان هرفصل از این کتاب، نام یکی از کتب تالیف شده توسط علامه حکیمی است که در هرفصل خلاصه ای از آن بسته به موضوع مورد بحث مطرح شده است.
یکی از جذاب ترین فصول این کتاب مبحث زکات باطنی است که در آن از زکات باطنی با این تعبیر یاد می شود: «زکاتی فراگیر که برای رفع فقر و محرومیت به اموال توانگران تعلق می گیرد و از نظر مقدار، زمان و شرایط با زکات مصطلح متفاوت است». انتخاب چنین نامی ریشه در ماهیت، شرایط و نوع پرداخت این حق مالی دارد؛ چه بر خلاف زکات مصطلح حد نصاب ظاهر و مشخصی ندارد و به میزان شمار محرومان جامعه و توان مالی پرداخت کننده وابسته است.
نویسنده در این بخش ضرورت پرداختن به زکات باطنی را از این جهت مهم تلقی می کند که اولاً، زکات باطنی به سبب فراگیری و مشروط نبودن به شرایط زکات مصطلح، نقش مهمی در رفع فقر و محرومیت از جامعه و تحقق عدالت اقتصادی و اجتماعی و نیز تکامل روحی پرداخت کنندگان دارد. نیک روشن است که تحقق این مهم در گام نخست، منوط به تحلیل فقهی و بررسی زوایا و احکام آن و سپس نهادینه ساختن آن در جامعه است. این حق مالی، به ویژه در زمانی که زکات مصطلح، به سبب محدود بودن منابع یا کوتاهی در پرداخت، پاسخ گوی نیازهای محرومان نباشد، اهمیت بیشتری می یابد.
نکته دوم که پرداختن به این مبحث را ضروری جلوه می دهد، آیات و روایات متعددی است که در این باره وجود دارد و البته به نحو احسن در مورد آن ها تحقیق و تحلیل نشده و حتی گاه برداشت های نادرستی را در پی داشته است. همچنین علی‌رغم این که بررسی فقیهانه در زوایای این موضوع آثار مثبت علمی و عملی را به دست می دهد، بحث زکات باطنی در متون فقهی مغفول مانده است و از این منظر ضرورت پرداختن به آن محسوس و قابل تامل است.
