معرفت نفس یا «خودآگاهی حضوری» اولین قدم است تا «خود» را از «ناخودِ خود» جدا کنیم و «ناخودِ خود» را خود نپنداریم که این بزرگترین بلایی است که بر بشر امروز وارد شده، به طوری که دیگر هیچ رابطه‌ای با خود ندارد. معرفت نفس؛ معرفتی است جهت‌دار که به شناختِ حقیقتِ جامعِ واحدی به نام «نفس مجرد انسانی» منجر می‌شود و راه رسیدن به «حقیقت جامع اَحدی» یعنی خداوند را باز می‌کند. ولی زنهار که باید متوجه بود این معرفت، غیر از علم‌هایی است که هدفشان جمع اطلاعات است و انسان در چنین علومی تا بی‌نهایت کسب علم می‌کند، ولی از حقیقت خود و حقیقت عالَم غافل است.
با موضوع "خودشناسی" در بخش نخست، اصغر طاهر زاده حقیقت انسان و همه‌ی ادراکات او را مربوط به نفس می‌داند. وی در این بخش از تشابه خواب و مرگ سخن به میان آورده، همچنین خواب یا رویا را در سه بخش، تقسیم بندی می‌کند که عبارت‌اند از: "رویای رحمانی"، "صادقانه" و "رویای باطل". در بخش دوم، "رویای صادقه" را اصل انسان و فراتر از زمان و مکان می‌داند. در بخش‌های بعدی کتاب، نگارنده، از تاثیر حالات روحی بر تن سخن می‌گوید و ادراک انسان در زمان مرگ و خواب، را بازگو می‌کند، در بخش پنجم کتاب، انواع مرگ نظیر "مرگ طبیعی"، "حیوانی" و "غیر طبیعی" مطرح می‌گردد. "مجرد بودن نفس از بدن"، "حضور تمام نفس"، "چگونگی حضور مجردات در عالم"، "وحدت نفس و نقش آن در شناخت حق" و "برزخ و چگونگی عذاب قبر" از مباحث بعدی کتاب هستند. در پایان نیز، مسئله‌ی "وسعت روح انسانی" بر اساس آیات و اشعار، بازگو می‌گردد.
«جایگاه معرفت نفس در ارتباط با واقعیت1- وقتی پذیرفتیم که گوش ها و زبان‌ها منتظر گفت تازه‌ای است – اما نه تازه‌ای بریده از حکمت گذشته – روش « معرفت هستی از طریق معرفت نفس » یکی از آن زبان هاست که می‌خواهد هرکس به خودش نظر کند ولی خودی عاری از همه چیز، حتی عاری از بدن و زمان و مکان، تا جایی که انسان از سر حیرت و تعجب بگوید: وه، چه بی رنگ و بی نشان که منم / کی بدانـم مـرا چنـان که منـم و در این حال از اصالت دادن به «ماهیات» عبور کرده و با «وجود» روبه رو می‌شود، یعنی متوجه می‌شود که خودش فقط هست، بدون آنکه نظر بر چیستی یا ماهیت خود داشته باشد و این اولین قدم ارتباط با معلوم زنده است و نه معلوم مرده.
2- وقتی متوجه شدیم با حرف های عادی و تکراری می‌توان چرخ جهان را به گردش درآورد و گوش مستمعان را پر کرد، بدون آنکه بتوان جهان و عالَمِ انسان‌ها را تغییر داد، و از آن طرف نیز وقتی پذیرفتیم برای تغییر عالَمِ انسان‌ها، باید حرفی به میان باشد که وجه پایدار آن‌ها را جهت دهد، شاید بتوان به مباحث معرفت نفس در این راستا امیدوار بود.
3- روش معرفت نفس؛ روشی است که معتقد است معرفتِ «نفس انسان » یعنی «جهان صغیر»، راه وصول به معرفت «جهان کبیر» است و لذا از این منظر به انسان می‌نگرد تا به معرفت حق نایل آید، ولی نه به خدای درون ذهن‌ها که با علم حصولی از وجود او آگاهی می‌یابند.
4- وقتی درست در خود سیر کنیم، آری وقتی درست در خود سیر کنیم، خود را دریچه ارتباط با خدا می‌یابیم و معنی «مَنْ عَرَفَ نَفْسَه، فَقَدْ عَرَفَ رَبَّهُ » تحقق می‌یابد. پس در این راه هرچیزی که مانع شناخت تمامی حقیقت ماست و مانع درست نگریستن بر خودمان است، باید کنار گذاشته شود.
5- انسان به واقع «حیوان ناطق» نیست، بلکه محل ظهور همه اسماء الهی است و قلبش محلی است که حق در آن محل، خود را به نمایش می‌گذارد و شریعت در همه ابعاد خود متذکر این حقیقت درونی انسان است تا انسان‌ها از طریق شریعت الهی، آنچه را مانع ارتباط صحیح با خود راستین آن‌ها است از میان بردارند. پس یک رابطه دوطرفی بین «خودشناسی و فهم شریعت» و بین «عمل به شریعت و خودشناسی» وجود دارد. مهم آن است که از طریق معرفت نفس؛ منظر خود را به شریعت تصحیح کنیم تا انتظاراتمان از آن برآورده شود.
کتاب معرفت نفس و حشر
کتاب دروس معرفت نفس
کتاب اصول معرفت نفس
کتاب مشق اخلاق
معرفت به نفس مقدمه عبودیت است و هرچه معرفت به نفس شدیدتر باشد، راه کمالِ عبودیت بیشتر وسعت می‌یابد، پس در درجه اول باید به خودشناسی اهمیت بدهید. در بحث خودشناسی و اخلاق برای شما که در جستجوی خود شناسی هستید کتاب ده نکته از معرفت نفس مفید است و شما علاقه‌مندان به مباحث عرفانی، اخلاق و فلسفه اسلامی می‌توانید با خواندن کتاب ده نکته از معرفت نفس لذت کافی را ببرید.
هم‌اکنون می‌توانید کتاب ده نکته از معرفت نفس را از سایت ابربوک تهیه کنید.
