کتاب ترجمه الغارات، ترجمه‌ای روان بر کتاب "الغارات" نوشته "ابراهیم بن محمد ثقفی کوفی" حاصل تلاش انتشارات بیان معنوی می‌باشد. ابراهیم بن محمد ثقفی کوفی یکی از علمای دوران غیبت صغرای امام عصر علیه السلام بود که در 283 هجری قمری (قرن 3) از دنیا رفت.
حجت الاسلام علیرضا پناهیان در یکی از مصاحبه‌های خود در سیمای جمهوری اسلامی ایران این کتاب را معرفی نموده و نظراتی را درباره آن مطرح کردند که در ادامه به آن می‌پردازیم.
الغارات به بررسی اتفاقات و پیش‌آمدهای نیمه دوم حکومت ظاهری امیرالمومنین علی علیه السلام می‌پردازد که این دوره تاریخی کمی محجور است.
احتمالا علت نامگذاری این کتاب ارزشمند به الغارات، غارت‌ها و حملات مکرر لشکریان معاویه بر شهرها و مناطق تحت حکومت امیرالمومنین علی علیه السلام است.
خود مرحوم ثقفی در مورد محتوای کتابش این‌طور می‌نویسد: «این کتاب در مورد رویدادهای رخ‌داده بین علی علیه السلام و معاویه و اهل شام بعد از جنگ با خوارج(نهروان) است؛
همچنین اخبار یاری خواستن‌های امام علیه السلام از اهل عراق، سیره آن حضرت، پیش‌آمدهای مربوط به آن حضرت و سخنان ایشان بعد از جنگ نهروان تا زمان شهادت ایشان.»
کتاب ترجمه الغارات: سال های روایت نشده از حکومت امیرالمومنین (ع) با ترجمه حجت الاسلام سید محمود زارعی و مقدمه حجت الاسلام علیرضا پناهیان، کتابی پرمغز و پرمفهوم برای شناخت این دوره ناشناخته تاریخی است.
به عقیده مترجم، مخاطب کتاب ترجمه الغارات: سال های روایت نشده از حکومت امیرالمومنین (ع) افرادی هستند که به شخص امام علی علیه السلام علاقه‌مندند و قصد دارند نسبت به تاریخ حکومت ایشان آشنایی بیشتری کسب کرده یا ناشنیده‌هایی از دوران خلافت ظاهری و زندگی ایشان را مطالعه کنند. ترجمۀ کتاب نیز با عنایت به همین مطلب انجام گرفته است.
حجت الاسلام و المسلمین پناهیان در ابتدا قولی را از شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی نقل کرد که ایشان گفته بودند: این کتاب را بخوانید؛ این یک مقتل کامل است.
"غارات" به دوره‌ای از تاریخ حکومت امیرالمومنین علی علیه السلام گفته می‌شود که لشکریان معاویه به روستاها و شهرهای مختلف تحت فرمان‌روایی حضرت حمله می‌کردند.
او معتقد است که بایستی مقتل غارات را مقدمه‌ای بر فهم مقتل عاشورا قرار دهیم.
آن‌گاه در‌می‌یابیم چگونه کسانی که در دوره غارات اهمال ورزیدند، مبتلا به بلای عظیمی چون یزید شدند؛ ذلتشان به جایی رسید که نه تنها غارت خیمه‌های اباعبدالله الحسین علیه السلام را نظاره‌گر بودند بلکه خودشان به غارت خیمه‌های امام علیه السلام پرداختند.
کتاب مقتل برای یک‌بار مطالعه و آگاهی نیست. مقتل را باید مکرر خواند، اندیشید و بر آن اشک ریخت.
با مطالعه جملات دردمندانه حضرت امیر علیه السلام در الغارات، تاثیر کلام پرنور و جان‌گداز ایشان در قلب و روح ما ظاهر می‌شود و هرگز لحظات هم‌دردی با حضرت را از یاد نخواهیم برد.
کتاب الغارات را که از قدیمی‌ترین کتاب‌های شیعه هست بخوانید؛ حتماً بخوانید. مقتل کامل است.
اگر آن را مطالعه کنید، امروز برای این حکومتی که در استمرار حکومت علی بن ابی‌طالب علیه السلام هست، آگاهانه‌تر و بدون تعصبات فردی و حزبی نگاه می‌کنیم، اظهار نظر نموده و دفاع می‌کنیم.
- فضای حاکم بر جامعه پس از جنگ نهروان
رابطه مردم با امیرالمومنین علیه السلام بعد از جنگ نهروان
بازگشت از نهروان به کوفه برخلاف نظر امام علیه السلام
تلاش امیرالمومنین علیه السلام برای آماده شدن دوباره مردم برای جنگ با شامیان
محورهای اصلی اتفاقات این دوره
1. تلاش معاویه برای تصرف مناطقی از قلمرو حکومت امام علیه السلام
الف) تصرف مصر
اوضاع در انتهای خلافت عثمان
فرمانداری قیس بن سعد بر مصر
مکاتبه معاویه و قیس بن سعد
رسیدن خبر صلح قیس با معاویه به امام علیه السلام
عزل قیس بن سعد از حکومت مصر
فرمانداری محمد بن ابی‌بکر بر مصر
حکومت محمد بن ابی‌بکر و وخامت اوضاع مصر
انتخاب مالک اشتر برای فرمانداری مصر
شهادت مالک اشتر با دسیسه معاویه
تاسف امیرالمومنین علیه السلام در شهادت مالک اشتر
ناراحتی محمد از برکناری و دلجویی حضرت از او
تلاش معاویه برای تصرف مصر پس از حکمیت
لشکرکشی عمرو عاص به مصر
تلاش امیرالمومنین علیه السلام برای حفظ مصر
نرسیدن سپاه امام علیه السلام به کمک محمد بن ابی‌بکر
اعلام خبر شهادت محمد بن ابی‌بکر توسط امام علیه السلام
رساندن خبر شهادت به ابن عباس در بصره
ب) تلاش برای تصرف بصره
نامه معاویه به عمرو عاص و مشورت گرفتن از او
اعزام ابن حضرمی به بصره
اختلاف بین بصریان و در حمایت کردن از ابن حضرمی
نامه معاویه به مردم بصره
درخواست ابن حضرمی از قبیله أزد
پناهنده شدن زیاد ابن أبیه یه قبیله أزد
نامه زیاد بن أبیه به عبدالله بن عباس
نماز جمعه زیاد بن أبیه بین قبیله أازد
تلاش ابن حضرمی برای تصرف دارالاماره
امتناع قبیله أزد از رها کردن زیاد
اعزام فردی از طرف امیرالمومنین علیه السلام به بصره
اقدامات أعین برای مقابله با ابن حضرمی
کشته شدن أعین به دست خوارج و نامه دوباره زیاد به کوفه
فرستادن جاریة بن قدامه به بصره
درگیری جاریة و ابن حضرمی
2. فساد و فرار برخی از اصحاب به سمت معاویه
دزدی حاکم فارس از بیت‌المال
فرار فرماندار کَسکَر به سوی معاویه
فرار حاکم منطقه «ری» به سمت معاویه
فرار نجاشی شاعر به سوی معاویه
شراب‌خواری در ماه رمضان
ورود نجاشی و طارق بر معاویه
عقیل بن ابی‌طالب
عقیل در مجلس معاویه
گفتگوی دیگری بین معاویه و عقیل
فرار یکی از حکام ایالت فارس به سوی معاویه
3. شورش گروه‌هایی از خوارج
شورش خِرّیت بن راشد
فرستادن معقل برای جنگ با خِرّیت
فرار خِرّیت و فتنه دوباره
نامه امام به طرفداران خِرّیت
جنگ دوباره معقل با خِرّیت
رفتار معقل با بازماندگان جنگ
نظر امام علیه السلام در مورد شخصیت خِرّیت
4. اقدامات معاویه برای تصاحب شئون «امیرمؤمنان»
تلاش برای زکات مناطق تحت حکومت امام علیه السلام
گرفتن زکات سماوه
تلاش برای گرفتن صدقات دومةالجندل
تلاش برای در درست گرفتن حج
انتصاب امیر برای مناطق مختلف توسط معاویه
5. غارات و شبیخون‌های معاویه
غارت ضحاک بن قیس
جواب ندادن مردم به ندای یاری‌خواهی امام علیه السلام
نامه عقیل به امیرالمومنین علیه السلام
غارت نُعمان بن بشیر
شما همچنین می‌توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر و آگاهی فراتر نسبت به موضوع کتاب الغارات، به صفحه کتاب ابر در آپارات مراجعه نمائید
